İfade Verme ve Sorgu Nedir? (CMK 147)

İfade Verme ve Sorgu Nedir? (CMK 147) Bu makalede, CMK’nın 147. maddesinde düzenlenen ifade verme ve sorgu kavramlarını detaylı bir şekilde ele alacağız. İfade verme ve sorgunun tanımları, aralarındaki farklar, uygulama şartları, usulü, ifade ve sorgu sırasında dikkat edilmesi gereken hususlar ve Yargıtay kararları ışığında uygulamada karşılaşılan sorunlar gibi konuları inceleyeceğiz.

Ceza muhakemesi, bir suçun işlendiğine dair şüphenin ortaya çıkmasıyla başlayan ve mahkeme kararıyla sonuçlanan bir süreçtir. Bu sürecin en önemli aşamalarından biri, şüpheli veya sanığın dinlenmesidir. Şüpheli veya sanığın dinlenmesi, olayın aydınlatılması, delillerin toplanması ve gerçeğin ortaya çıkarılması açısından büyük önem taşır. Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK), bu amaçla “ifade verme” ve “sorgu” olmak üzere iki farklı dinleme yöntemi öngörmüştür.

1. İfade Verme Nedir?

CMK m. 147/1’e göre, şüphelinin, kolluk görevlileri veya Cumhuriyet savcısı tarafından soruşturma konusu suçla ilgili olarak dinlenmesi “ifade verme” olarak adlandırılır. İfade verme işlemi, genellikle soruşturma aşamasında, suç şüphesinin ortaya çıkmasının ardından gerçekleştirilir.

2. Sorgu Nedir?

CMK m. 147/1’e göre, şüpheli veya sanığın, hakim veya mahkeme tarafından soruşturma veya kovuşturma konusu suçla ilgili olarak dinlenmesi “sorgu” olarak adlandırılır. Sorgu işlemi, hem soruşturma aşamasında hem de kovuşturma aşamasında gerçekleştirilebilir.

3. Arasındaki Farklar Nelerdir?

Her ne kadar her ikisi de şüpheli veya sanığın dinlenmesini içerse de, aralarında bazı önemli farklar bulunmaktadır:

• • Dinleyen makam: İfade verme işlemi, kolluk görevlileri veya Cumhuriyet savcısı tarafından yapılırken, sorgu işlemi hakim veya mahkeme tarafından yapılır.

• • Aşama: İfade verme işlemi genellikle soruşturma aşamasında yapılırken, sorgu işlemi hem soruşturma hem de kovuşturma aşamasında yapılabilir.

• • Usul: İfade verme işlemi daha esnek bir usule tabi iken, sorgu işlemi daha resmi bir usule tabidir.

• • Hukuki sonuçlar: İfade verme işlemi sonucunda şüpheli serbest bırakılabilir, gözaltına alınabilir veya tutuklanabilirken, sorgu işlemi sonucunda şüpheli veya sanık hakkında tutuklama kararı verilebilir, adli kontrol tedbirleri uygulanabilir, mahkumiyet kararı veya beraat kararı verilebilir.

4. İşlemler Sırasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Hem şüpheli veya sanığın haklarının korunması hem de gerçeğin ortaya çıkarılması açısından bazı hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir:

• • Savunma hakkı: Şüpheli veya sanık, ifade verme ve sorgu işlemlerinde bir avukatla görüşme ve savunma hakkına sahiptir.

• • Susma hakkı: Şüpheli veya sanık, kendisini suçlayıcı beyanda bulunmak zorunda değildir.

• • İşkence ve kötü muamele yasağı: Şüpheli veya sanığa, ifade verme ve sorgu işlemleri sırasında işkence veya kötü muamele yapılamaz.

• • Gerçek bilgi verme yükümlülüğü: Şüpheli veya sanık, ifade verme ve sorgu işlemlerinde gerçeğe uygun bilgi vermek zorundadır.

5. Usul

İşlemler, CMK’da belirtilen usule uygun olarak gerçekleştirilmelidir. Bu usul, ifade veya sorgunun nerede, ne zaman ve kim tarafından yapılacağı, ifade veya sorgu sırasında hangi hususlara dikkat edileceği gibi konuları düzenlemektedir.

Not: Bu makale, genel bilgi verme amacıyla hazırlanmıştır ve hukuki tavsiye niteliği taşımamaktadır. İfade Verme ve Sorgu İşlemleriyle ilgili herhangi bir hukuki sorunla karşılaşmanız durumunda, Bursa Ceza Avukatı‘na danışmanız önerilir.